پوشش‌حوادث‌راننده‌مقصرحادثه‌دربیمه‌ثالث

 پوشش بیمه حوادث راننده مقصر حادثه در بیمه شخص ثالث

 بیمه شخص ثالث یا بیمه مسئولیت دارندگان وسایط نقلیه موتوری زمینی در واقع یک بیمه مسئولیت است که در این بیمه نامه مسئولیت راننده وسیله نقلیه در برابر خسارت های مالی و جانی وارد به اشخاص ثالث ناشی از حوادث رانندگی بیمه میشود .

خاستگاه و منشاء این مسئولیت  فقه و قانون است اولین قانون بیمه شخص ثالث در کشور مان در سال 1347 تصویب شد وتا سال 1387 حکمرانی میکرد . پس از گذشت 40 سال قانون جدید بیمه شخص ثالث در سال 87 تصویب و با سپری کردن دوره آزمایشی در 29 خرداد 1395 قانون جدید جهت اجرا به شرکت های بیمه ابلاغ گردید .

هر چند هدف قانون گذار در قانون بیمه شخص ثالث حمایت از زیاندیدگان مالی و جانی ناشی از حوادث رانندگی است لیکن شخص راننده مقصر حادثه هم از مزایای این قانون بی بهره نمانده است . در قانون قبلی در صورت وقوع حادثه برای شخص راننده خسارتی به وی یا خانواده ایشان از محل بیمه شخص ثالث پرداخت نمیشد و شخص راننده و خانواده وی جزو استثنائات بیمه شخص ثالث بودند چرا که افراد در برابر خسارت هایی که ناشی از فعل یا ترک فعل برای خودشان حادث میشود مسئولیتی در برابر خودشان ندارند تصور کنید شخصی با مراجعه به دادگاه علیه خودش شکایتی مطرح کند مبنی بر اینکه بدلیل بی احتیاطی در امر رانندگی دچار قطع نخاع گردیده است بدیهی است که این دعوا مسموع نخواهد بود. این موضوع با توجه به تعداد بالای تصادفات جاده ای در کشور و تعداد بالای رانندگان مقصر حادثه که در این تصادفات فوت میکردند و یا دچار ضایعات جسمی میشدند معضلات اجتماعی زیادی را ایجاد کرده بود لذا در قانون جدید برای رفع این مشکل در ماده 3 دارنده وسیله نقلیه مکلف شد که همراه با بیمه شخص ثالث شخص راننده مسبب و مقصر حادثه را نیز حداقل به اندازه دیه یک مرد مسلمان در ماه های عادی بیمه کند و مبنای پرداخت خسارت به راننده مقصر حادثه دیه فوت و یا دیه و ارش جراحت با فرض خسارت وارده به یک مرد مسلمان در ماه غیر حرام باشد . در ادامه همین قانون ، سازمان پزشکی قانونی مکلف شد تا با درخواست راننده مقصر حادثه و یا شرکت بیمه نوع و درصد جراحت وارد شده به راننده مقصر حادثه را تعیین و اعلام نماید . با تکلیفی که در قانون بیمه شخص ثالث برای بیمه مرکزی تعیین شده بود مقدار حق بیمه مربوط به بیمه حوادث راننده و آیین نامه اجرایی این موضوع پس از تصویب در شورای عالی بیمه جهت تصویب در هیات وزیران برای دولت ارسال شد و در تاریخ اول مرداد سال 96 هیات وزیران آیین نامه بیمه حوادث راننده را تصویب و برای اجرا به بیمه مرکزی ابلاغ کرد و بیمه مرکزی هم متعاقبا آیین نامه مذکور را جهت اجرا از تاریخ 23 مرداد 96 به شرکت های بیمه ابلاغ کرد که مهمترین موارد مصوبه هیات وزیران در خصوص بیمه حوادث راننده در بیمه شخص ثالث به شرح زیر میباشد :

1- تعریف راننده مسبب حادثه : فردی است که در اثر وقوع هر یک از حوادث موضوع آیین نامه دچار خسارت بدنی شده و شخص ثالث محسوب نشود

2-بیمه گر مکلف است که همزمان با صدور بیمه شخص ثالث با دریافت حق بیمه مربوطه بیمه نامه حوادث راننده را صادر نماید 

3- میزان تعهد بیمه گر در هر حادثه برای جبران خسارت فوت معادل مبلغ مندرج در بیمه نامه (حداقل به مقدار دیه فوت یک مرد مسلمان در ماه های غیر حرام ) و برای جبران خسارت جرح و یا صدمه بدنی برابر با حاصل ضرب درصد دیه یا ارش تعیین شده در مبلغ مندرج در بیمه نامه است 

4- هزینه معالجه راننده مسبب حادثه نیز بر اساس تعرفه های مصوب هیات وزیران در صورتیکه مشمول قانون دیگری نباشد تحت پوشش بیمه میباشد

5- شرکت بیمه مکلف است خسارت بدنی وارده به شخص راننده مقصر حادثه را بدون لحاظ جنسیت و دین تاسقف بیمه نامه پرداخت کند

6- شرکت بیمه حق ندارد بخش یا تمام خسارت وارده به راننده مقصر حادثه را به بهانه تقصیر یا قصور یا اشتباه بیمه گر یا نماینده وی در تنظیم بیمه نامه پرداخت نکند

7- شرکت بیمه مکلف است پس از تکمیل مدارک و حداکثر ظرف مدت 20 روز خسارت را پرداخت کند و تعلل در این مورد باعث پرداخت جریمه و دیرکرد از طرف شرکت بیمه به اندازه نیم در هزار مبلغ خسارت بابت هر روز است

8- چنانچه شخص راننده در زمان وقوع حادثه خارج از وسیله نقلیه باشد و دچار حادثه گردد شخص ثالث محسوب میشود و حسب مورد خسارت وی از محل بیمه شخص ثالث و یا صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت میگردد

9- خسارت های زیر غیر قابل پرداخت است :

9-1:  اثبات عمد راننده در ایجاد حادثه نزد مراجع قضایی

9-2: رانندگی در حالت مستی یا استعمال مواد مخدر یا روان گردان موثر در وقوع حادثه که به تایید نیروی انتظامی یا پزشکی قانونی یا دادگاه رسیده باشد

9-3:  نداشتن گواهینامه یا عدم تناسب گواهینامه مقصر حادثه 

9-4 :  خسارت وارده به اتومبیل مقصر حادثه

9-5 :  خسارت های مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیو اکتیو

9-6:   جریمه یا جزای نقدی

9-7 :  اثبات قصد زیان دیده در ایراد صدمه بدنی به خود مانند خودکشی و اسقاط جنین و نظایر آن و نیز اثبات هر نوع خدعه و تبانی نزد مراجع قضایی

رای دیوان عدالت اداری در رابطه با لزوم پرداخت خسارت به رانندگان مقصر در حوادث رانندگی :

با توجه به موارد زیر طبق رای دیوان عدالت اداری شرکت های بیمه باید به آن دسته از رانندگان مقصر حادثه که بعد از ابلاغ قانون برنامه پنجم توسعه و قبل از اجرایی شدن آیین نامه بیمه حوادث راننده  دچار حادثه شده اند ، خسارت بپردازند .

بند ب ماده 115 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب 1389/10/15: 
وزارت امور اقتصادی و دارائی مکلف است نسبت به بیمه شخص ثالث در مورد راننده همچون سرنشین بیمه شخص ثالث را اعمال نماید

 ماده۶۵ قانون بیمه شخص ثالث :
بيمه نامه های صادره پيش از لازم الاجراء شدن اين قانون مشمول قانون زمان صدور خود هستند لكن در هر حال احكام بندهاي (الف) و (ب) ماده (۴)، مواد (۱۱)، (۱۹)، (۲۲)، (۲۵)، (۳۰) و ماده (۳۲) و تبصره هاي آن، مواد (۳۶)، (۳۷)، (۳۸)، (۴۹)، (۵۰) و (۶۰) در مورد بيمه نامه هايی كه هنوز خسارات تحت پوشش آنها پرداخت نشده نيز لازم الرعايه است.