دیه سال 1399 اعلام شد
ديه سال 1399 در ماههای عادی 330/000/000 تومان و در ماههای حرام 440/000/000 تومان توسط قوه قضاييه تعيين شد .
طبق قانون قوه قضائيه مكلف است تا پايان پانزدهم اسفند هر سال ميزان ريالی ديه موضوع ماده (549) قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 را تعيين و برای اجرا از ابتدای سال بعد اعلام كند.( ماده 52 قانون بيمه شخص ثالث ) اما بدلیل شرایط خاص جامعه و شیوع بیماری کرونا اعلام مبلغ دیه با 12 روز تاخیر در تاریخ 27 اسفند 1398 توسط آقای غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه اعلام شد .
افزایش 22% مبلغ دیه سال 1399 نسبت به سال قبل
مقدار دیه در اسلام یکصد راس شتر یا دویست راس گاو یا هزار راس گوسفند تعیین شده است اما از آنجاییکه نوع دیه را مقصر انتخاب میکند بنابراین شتر به عنوان ارزانترین نوع دیه مبنای محاسبه دیه قرار میگیرد.
با وجود اعلام نرخ تورم 38/4% در سال 1398 توسط بانک مرکزی و بالا رفتن قیمت شتر انتظار میرفت مبلغ دیه در سال 99 حداقل به همین میزان افزایش پیدا کند لیکن قوه قضاییه همچون سال قبل با مصلحت اندیشی مبلغ دیه را نسبت به سال قبل فقط 22% بالاتر اعلام کرد .
افزايش سقف خسارت مالی بیمه نامه ها
حداقل تعهد مالی بیمه نامه های شخص ثالث طبق قانون معادل 2.5% دیه ماههای حرام است لذا با افزایش مبلغ دیه در سال جدید این رقم معادل 11 میلیون تومان خواهد بود. ضمن اینکه شرکت های بیمه خسارت های تا سقف 11 میلیون تومان را در سال 1399 بدون کروکی میبایست پرداخت کنند .
حداقل مبلغ بيمه موضوع اين قانون در بخش خسارت بدنی معادل حداقل ريالی ديه يك مرد مسلمان در ماههای حرام با رعايت تبصره ماده (8) اين قانون است و در هر حال بيمه گذار موظف به اخذ الحاقيه نمی باشد.
همچنين حداقل مبلغ بيمه موضوع اين قانون در بخش خسارت مالی معادل دو و نيم درصد (2/5%) تعهدات بدنی است. بيمه گذار مي تواند براي جبران خسارت های مالی بيش از حداقل مزبور، در زمان صدور بيمه نامه يا پس از آن، بيمه تكميلی تحصيل كند.(ماده 13 قانون بيمه شخص ثالث )
در سال 1399 خودرو با ارزش بیش از 220 میلیون تومان غیر متعارف محسوب خواهد شد
طبق قانون بیمه شخص ثالث خودروهای موجود در جامعه به دو گروه خودروهای متعارف و خودروهای غیر متعارف تقسیم بندی شده اند ، بر اساس این تقسیم بندی خودروهایی که ارزش آنها بیشتر از نصف دیه یک مرد مسلمان در ماههای حرام باشد خودرو غیر متعارف شناخته خواهند شد و خودروهایی که ارزش آنها کمتر از این مبلغ باشد خودرو متعارف محسوب میشوند .
خسارت مالی ناشي از حوادث رانندگی صرفاً تا ميزان خسارت متناظر وارده به گرانترين خودروی متعارف از طريق بيمه نامه شخص ثالث و يا مقصر حادثه قابل جبران خواهد بود.(تبصره4 ماده 8 قانون بيمه شخص ثالث )
نيازی به دريافت الحاقی نيست
با افزايش مبلغ ديه به طور خودکار تعهدات بيمه نامه های صادره شخص ثالث تا سقف مبلغ ديه جديد افزايش ميابد و نيازی به دريافت الحاقی نيست .
بيمه گر يا صندوق حسب مورد مكلفند خسارت بدنی تعلق گرفته به شخص ثالث را به قيمت يوم الاداء و با رعايت اين قانون و ساير قوانين و مقررات مربوط پرداخت كنند. بيمه گر، در صورتی كه خسارت بدنی كه به زيان ديده پرداخت نموده بيشتر از تعهد وی مندرج در ماده (8) اين قانون باشد، می تواند نسبت به مازاد پرداختی، به صندوق رجوع يا در صورت موافقت صندوق در حسابهای في مابين منظور كند مشروط بر اينكه افزايش مبلغ قابل پرداخت بابت ديه منتسب به تأخير بيمه گر نباشد.( ماده 13 قانون بیمه شخص ثالث )
نکته مهم : فقط بیمه گذاران بیمه شخص ثالث از خرید الحاقی بی نیاز هستند و بیمه گذاران بیمه های مسئولیت میبایست نسبت به افزایش تعهد بیمه نامه های خود اقدام کنند .
ديه چيست ؟
ديه اعم از مقدر و غيرمقدر، مالی است که در شرع مقدس براي ايراد جنايت غيرعمدی بر نفس، اعضاء و منافع و يا جنايت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، به موجب قانون مقرر میشود.(ماده 17 قانون مجازات اسلامی)
ديه مقدر چيست ؟
ديه مقدر، مال معينی است که در شرع مقدس به سبب جنايت غيرعمدی بر نفس، عضو يا منفعت، يا جنايت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است. (ماده 448قانون مجازات اسلامی )
ارش يا ديه غير مقدر چيست ؟
ارش، ديه غيرمقدر است که ميزان آن در شرع تعيين نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کيفيت جنايت و تأثير آن بر سلامت مجنی عليه و ميزان خسارت وارده با در نظر گرفتن ديه مقدر و با جلب نظر کارشناس ميزان آن
را تعيين میکند. مقررات ديه مقدر در مورد ارش نيز جريان دارد، مگر اين‌که در اين قانون ترتيب ديگری مقرر شود.( ماده 449قانون مجازات اسلامی ) . مانند دیه طحال و یا دیه آسیب وارده به عصب دست یا پا
مقدار دیه در قانون چقدر است ؟
مقدار دیه در صورتی که قتل شبه عمد و یا خطای محض باشد و یا در صورت رضایت اولیای دم در قتل عمد یکی از موارد زیر است که قاتل در پرداخت هر کدام که خواست اختیار دارد . اما شرکت های بیمه در قراردادهای بیمه ارزان ترین نوع دیه که تعداد یکصد شتر باشد را متعهد هستند و پرداخت میکنند .
- 1. صد شتر سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشند
- 2. دویست گاو سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشند
- 3-هزار گوسفند سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشند
- 4. هزار دینار سکه زده شده و رایج. هر دینار، برابر یک مثقال شرعی طلا ، به وزن هیجده نخود است که به‌طور تقریبی، برابر ۳/۵۱۵ گرم است
- 5. ده هزار درهم سکه زده شده و رایج. وزن هر درهم برابر است با وزن 6/12 نخود نقره
- 6. دویست دست لباس سالم از حله‌های یمن
مهلت پرداخت دیه چقدر است ؟
مهلت پرداخت دیه، از زمان وقوع جنایت به ترتیب زیر است، مگر اینکه به‌نحو دیگری تراضی شده باشد( ماده 488 قانون مجازات اسلامی )
الف- در عمد موجب دیه، ظرف یک سال قمری
ب- در شبه‌عمد، ظرف دو سال قمری
پ- در خطاء محض، ظرف سه سال قمری
تبصره ـ هرگاه پرداخت‌کننده در بین مهلت‌های مقرر نسبت به پرداخت تمام یا قسمتی از دیه اقدام نماید، محکوم له مکلف به قبول آن است.
درجنایت خطاء محض،پرداخت‌کننده باید ظرف هر سال، یک سوم دیه و در شبه‌عمدی، ظرف هر سال نصف دیه را بپردازد.( ماده 489 قانون مجازات اسلامی )
درصورتی که پرداخت‌کننده بخواهد هر یک از انواع دیه را پرداخت نماید و یا پرداخت دیه به‌صورت اقساطی باشد، معیار، قیمت زمان پرداخت است مگر آن‌که بر یک مبلغ قطعی توافق شده باشد.( ماده 490 قانون مجازات اسلامی )
در مواردی که بین مرتکب جنایت عمدی و اولیاء‌دم یا مجنی‌علیه بر گرفتن دیه توافق شود لکن مهلت پرداخت آن مشخص نگردد، دیه باید ظرف یک‌سال از حین تراضی پرداخت گردد.(ماده 491 قانون مجازات اسلامی )
در حوادث رانندگی پس از قطعی شدن حکم دادگاه زيان ديده، اوليای دم يا وراث قانونی موظفند جهت دریافت خسارت به شرکت های بیمه مراجعه کنند و شرکت های بیمه فقط 20 روز از تاریخ قطعی شدن رای دادگاه و تکمیل مدارک مهلت دارند تا خسارت را پرداخت کنند (ماده 32 قانون بیمه شخص ثالث )، در صورت تاخیر در پرداخت خسارت توسط شرکت های بیمه باید جریمه ای معادل نيم در هزار به ازای هر روز تأخير در حق زيان ديده يا قائم مقام وی پرداخت کنند .(ماده 33 قانون بیمه شخص ثالث )
مسئول پرداخت دیه کیست ؟
دیه جنایت عمدی و شبه‌عمدی برعهده خود مرتکب است.( ماده 462 قانون مجازات اسلامی )
در صورت فوت مرتکب در مواردی که خود وی مسؤول پرداخت دیه می‌باشد، دیه تابع احکام سایر دیون متوفی است.( ماده 476 قانون مجازات اسلامی )
ماههاي حرام کدامند ؟
اعراب در دوران جاهليت و پيش از اسلام با هدف برقراری امنيت نسبی در چهار ماه از سال دست از جنگ و خونريزی ميکشيدند تا فرصتی برای تجارت ، پرستش بت ها و ساير امور زندگی فراهم گردد. پس از ظهور اسلام اين سنت حفظ و کارکرد بازدارنده دیه مورد تاييد قرار گرفت .ماههای حرام عبارتند از محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه . هرگاه رفتار مرتکب و فوت مجنی عليه هر دو در ماههای حرام «محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه» يا در محدوده حرم مکه، واقع شود خواه جنايت عمدی خواه غيرعمدی باشد، علاوه بر ديه نفس، يک‌سوم ديه نيز افزوده می گردد، ساير مکان ها و زمان های مقدس و متبرک مشمول حکم تغليظ ديه نيست.(ماده 555 قانون مجازات اسلامی ) دیه ماههای حرام یا تغليظ ديه مخصوص قتل نفس است و در جنايت بر اعضاء و منافع جاری نيست.(ماده 557 قانون مجازات اسلامی )
آیا دیه زن و مرد مساوی است ؟
ديه قتل زن، نصف ديه مرد است.(ماده 550 قانون مجازات اسلامی)
هر چند طبق قانون مجازات اسلامی ديه زن نصف ديه مرد است ليکن در قانون بيمه شخص ثالث شرکت های بيمه و صندوق تامين خسارت هاي بدنی مکلف شده اند که ديه زن و مرد را يکسان پرداخت کنند .
بيمه گر مكلف است در ايفاء تعهدات مندرج در اين قانون خسارت وارده به زيان ديدگان را بدون لحاظ جنسيت و دين تا سقف تعهدات بيمه نامه پرداخت كند. مراجع قضائی موظفند در انشای حكم پرداخت ديه، مبلغ مازاد بر ديه موضوع اين ماده را به عنوان بيمه حوادث درج كنند.(ماده 10 قانون بيمه شخص ثالث )
ديه اقليت های دينی
براساس نظر حکومتی مقام رهبری، ديه اقليتهای دينی شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ايران به اندازه ديه مسلمان تعيين میگردد.(ماده 554 قانون مجازات اسلامی)
تعدد ديه چیست ؟
گاهی در بعضی از حوادث مقدار جراحت های وارده به مصدوم زیاد است به طوری که پس از محاسبه دیه تک تک اعضای آسیب دیده جمع کل دیه بیش از مبلغ یک دیه کامل میشود به عنوان مثال اگر یک مصدوم در یک حادثه هر دو چشم و هر دو دست خود را از دست بدهد دو دیه کامل به ایشان باید پرداخت شود در چنین مواقعی شرکت های بیمه در بیمه شخص ثالث مکلف به پرداخت کامل مجموع دیه ها هستند و در بیمه های مسئولیت در صورت خرید کلوز مربوطه این قبیل خسارت ها پرداخت خواهد شد .
در صورتی كه در يك حادثه، مسؤول آن به پرداخت بيش از يك ديه به هر يك از زيان ديدگان محكوم شود، بيمه گر مكلف به پرداخت كل خسارات بدنی است، اعم از اينكه مبلغ مازاد بر ديه، كمتر از يك ديه كامل يا بيشتر از آن باشد.(تبصره ماده 9 قانون بيمه شخص ثالث )
مبالغ دیه در ده سال گذشته :
درصدهای دیه سال 1399 :
مبنای محاسبه برای تعیین دیه نقص عضو ، دیه ماه های عادی است و درصدی از مبلغ 330/000/000 تومان به شرح زیر خواهد بود .
- یک درصد دیه سال 99 : 3/300/000 تومان
- دو درصد دیه سال 99 : 6/600/000 تومان
- سه درصد دیه سال 99 : 9/900/000 تومان
- چهار درصد دیه سال 99 : 13/200/000 تومان
- پنج درصد دیه سال 99 : 16/500/000 تومان
- ده درصد دیه سال 99 : 33/000/000 تومان
- بیست درصد دیه سال 99 : 66/000/000 تومان
- پنجاه درصد دیه سال 99 : 165/000/000 تومان