بيمه شخص ثالث :
بیمه شخص ثالث یا بیمه مسئولیت مدنی دارندگان وسایط نقلیه زمینی یکی از مهمترین و شناخته شده ترین بیمه نامه ها است به طوری که در سال 1401 تعداد 26/356/617 فقره بیمه شخص ثالث توسط شرکت های بیمه صادر شده است و سی و پنج درصد از بازار 176/000 میلیارد تومانی صنعت بیمه به این رشته تعلق داشته است . گسترش روز افزون خودرو به عنوان یکی از ضروری ترین نیاز های انسان مدرن در جوامع بشری پیامدهای ناگواری نیز به همراه داشت از جمله کشته شدن سالیانه بیش از 16 هزار نفر از هموطنان عزیزمان در جاده های کشور به طوری که در طول سالهای 84 تا 93 تعداد کشته شدگان ده سال 220/000 نفر تقریبا برابر با تعداد شهدای جنگ تحمیلی هشت ساله ایران و عراق بوده است !. به دلیل اهمیت موضوع در اکثر کشورها قوانینی وضع گردید که دارندگان خودروها مکلف و موظف شدند تا با خرید بیمه شخص ثالث بتوانند خسارت های ناشی از خودرو را به طور کامل جبران کنند . در کشور عزیزمان ایران بیمه شخص ثالث از سال 1347 دارای قانون اختصاصی است در سال 1387 و پس از سپری شدن 40 سال از عمر قانون فوق با برطرف کردن اشکالات و نواقص قانون قبلی قانون جدید دارندگان وسایط نقلیه موتوری زمینی تصویب و بصورت ازمایشی اجرا شد که پس از سپری شدن دوره آزمایشی در سال 1395 قانون بیمه شخص ثالث تصویب و از تاریخ 1395/03/29 به شرکت های بیمه برای اجرا ابلاغ گردید . بر اساس این قانون کلیه دارندگان وسایل نقلیه مکلفند که وسیله نقلیه خود را نزد یکی از شرکت های بیمه مجاز بیمه کنند .
خرید بیمه شخص ثالث طبق قانون اجباری است
ماده ۲ قانون بیمه شخص ثالث : کلیه دارندگان وسایل نقلیه موضوع این قانون اعم از اینکه اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند مکلفند وسایل نقلیه خود را در قبال خسارت بدنی و مالی که در اثر حوادث وسایل نقلیه مذکور به اشخاص ثالث وارد میشود حداقل به مقدار مندرج در ماده ۲ این قانون نزد شرکت بیمه ای که مجوز فعالیت در این رشته را از بیمه مرکزی داشته باشد، بیمه کنند.
تبصره ۱ :
دارنده از نظر این قانون اعم از مالک و یا متصرف وسیله نقلیه است و هر کدام که بیمه نامه موضوع این ماده را تحصیل کند تکلیف از دیگری ساقط میشود.
تبصره ۲:
مسئولیت دارنده وسیله نقلیه در تحصیل بیمه نامه موضوع این قانون مانع از مسئولیت شخصی که حادثه منسوب به فعل یا ترک فعل او است نمیباشد. در هر حال خسارت واردشده از محل بیمه نامه وسیله نقلیه مسبب حادثه پرداخت میگردد.
انواع پوشش ها در بیمه شخص ثالث :
1- پوشش خسارت مالی :
تعریف خسارت مالی :
کلیه زیان های مالی که به سبب حوادث مشمول بیمه به اموال اشخاص ثالث وارد شود (تبصره ب ماده یک قانون بیمه شخص ثالث )
تعریف حوادث :
هرگونه سانحه ناشی از وسایل نقلیه موتوری زمینی و ریلی شهری و بین شهری و واگن متصل یا غیرمتصل به آن و یدک و کفی ( تریلر) متصل به آنها و محمولات آنها از قبیل تصادم، تصادف، سقوط ، واژگونی ، آتش سوزی و یا انفجار یا هر نوع سانحه ناشی از وسایل نقلیه بر اثر حوادث غیرمترقبه ( تبصره پ ماده یک قانون بیمه شخص ثالث )
تعریف شخص ثالث :
هر شخصی است که به سبب حوادث موضوع این قانون دچار خسارت بدنی و یا مالی شود به استثنای راننده مسبب حادثه ( تبصره ت ماده یک قانون بیمه شخص ثالث )
حداقل تعهد خسارت مالی :
طبق قانون بیمه شخص ثالث حداقل تعهد خسارت مالی 2/5 % دیه یک مرد مسلمان در ماه حرام است در نتیجه هر سال این عدد با توجه به تغییرات میزان دیه افزایش می یابد . به عنوان مثال حداقل تعهد خسارت مالی در سال های 1395 تا 1403 به شرح زیر بوده است .
| سال | حداقل تعهد مالی بیمه شخص ثالث_ریال | دیه ماه های حرام_ریال |
| 1395 | 63/300/000 | 2/533/300/000 |
| 1396 | 70/000/000 | 2/800/000/000 |
| 1397 | 77/000/000 | 3/080/000/000 |
| 1398 | 90/000/000 | 3/600/000/000 |
| 1399 | 110/000/000 | 4/400/000/000 |
| 1400 | 160/000/000 | 6/400/000/000 |
| 1401 | 200/000/000 | 8/000/000/000 |
| 1402 | 300/000/000 | 12/000/000/000 |
| 1403 | 400/000/000 | 16/000/000/000 |
افزایش تعهد خسارت مالی تا سقف 800/000/000 تومان امکان پذیر است توصیه میکنیم که بنا به دلایل زیر سقف تعهد خسارت مالی بیمه شخص ثالث خود را افزایش دهید .
1 - صرفه جویی در هزینه :
امروزه خودروهای در حال تردد در سطح شهر بسیار لوکس و گران قیمت هستند گاهی اوقات فقط قیمت چراغ بعضی از این خودروها بیش از سی میلیون تومان (حداقل سقف تعهد مالی بیمه شخص ثالث ) است و در صورت تصادف با این خودروها می بایست تفاوت خسارت وارده با سقف تعهد بیمه نامه را شخصا پرداخت نمایید.البته در خصوص خودروهای گران قیمت و غیر متعارف قانون بیمه شخص ثالث با هدف حمایت از مقصرین حادثه پیش بینی هایی انجام داده است.
2 - صرفه جویی در وقت :
در صورتیکه سقف تعهد مالی بیمه نامه کمتر از خسارت وارده به زیاندیده باشد طرفین حادثه برای تعیین میزان خسارت میبایست به شورای حل اختلاف مراجعه کنند و این فرایند قطعا وقت گیر و کسالت آور خواهد بود این درحالی است که اگر سقف پوشش مالی بیمه شخص ثالث بالا باشد طرفین با مراجعه به شرکت بیمه مقصر حادثه و در مدت زمان کمتر از دو ساعت میتوانند مساله را حل کنند .
2-پوشش خسارت جانی :
تعریف خسارت بدنی :
هر نوع دیه یا ارش ناشی از هر نوع صدمه به بدن مانند شکستگی ، نقص و ازکارافتادگی عضو اعم از جزئی یاکلی موقت یا دائم، دیه فوت و هزینه به سبب حوادث مشمول بیمه
تعریف دیه :
ديه مقدار مال معينی است كه در شرع مقدس به سبب جنايت غيرعمدی بر نفس، عضو يا منفعت، يا جنايت عمدی در مواردی كه به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است
تعریف ارش :
ارش، ديه غيرمقدر است كه ميزان آن در شرع تعيين نشده است مانند طهال ، سوختگی ، کبودی که دادگاه با لحاظ نوع و كيفيت جنايت و تأثير آن بر سلامت مجنيٌ عليه و ميزان خسارت وارده با در نظر گرفتن ديه مقدر و با جلب نظر كارشناس ميزان آن را تعيين ميكند.
مقدار دیه :
ارزانترین نوع دیه که ملاک عمل شرکت های بیمه است تعداد یکصد شتر می باشد که هر سال معادل ریالی آن توسط قوه قضاییه اعلام میگردد
دیه ماههای حرام :
در صورتیکه حادثه و فوت هر دو در یکی از ماههای محرم ، رجب ، ذیحجه و ذیقعده اتفاق افتاده باشد مقصر میبایست یک سوم بیشتر از ماههای عادی دیه بپردازد بنابراین به جای 100 شتر یا 1/200/000/000تومان تعداد 133 شتر یا 1/600/000/000 تومان پرداخت خواهد شد .
3- پوشش حوادث راننده :
از آنجاییکه راننده مقصر حادثه ، شخص ثالث تلقی نمی شود لذا برای اینکه شخص راننده از مزایای بیمه بهره مند گردد در ماده سه قانون بیمه شخص ثالث مقرر گردیده است که به مقدار دیه یک مرد مسلمان در ماههای غیر حرام یک بیمه نامه حوادث برای راننده صادر گردد . بیمه حوادث راننده در سال 1403 مبلغ 1/200/000/000 تومان است .
ماده ۳ قانون بیمه شخص ثالث : دارنده وسیله نقلیه مکلف است برای پوشش خسارتهای بدنی واردشده به راننده مسبب حادثه، حداقل به میزان دیه مردمسلمان در ماه غیرحرام، بیمه حوادث اخذ کند؛ مبنای محاسبه میزان خسارت قابل پرداخت به راننده مسبب حادثه، معادل دیه فوت یا دیه و یا ارش جرح در فرض ورود خسارت بدنی به مرد مسلمان در ماه غیرحرام و هزینه معالجه آن میباشد. سازمان پزشکی قانونی مکلف است با درخواست راننده مسبب حادثه یا شرکت بیمه مربوط، نوع و درصد صدمه بدنی واردشده را تعیین و اعلام کند.
افزایش اتوماتیک تعهدات بدنی بیمه شخص ثالث:
دیگر نیازی به خرید الحاقیه افزایش تعهدات جانی بیمه شخص ثالث نیست ، بر اساس قانون جدید بیمه شخص ثالث تعهدات جانی بیمه نامه شما بصورت اتوماتیک افزایش پیدا خواهد کرد
ماده ۱۳قانون بیمه شخص ثالث : بیمه گر یا صندوق حسب مورد مکلفند خسارت بدنی تعلق گرفته به شخص ثالث را به قیمت یوم الادا و با رعایت این قانون و سایر قوانین و مقررات مربوط پرداخت کنند.
براساس ماده 52 قانون بیمه شخص ثالث قوه قضاییه مکلف است تا پایان پانزدهم اسفند هر سال مبلغ دیه سال بعد را اعلام کند و رقم اعلام شده مبنای محاسبه دیه در سال بعد قرار میگیرد . معمولا با توجه به وجود تورم در جامعه رقم دیه هر سال افزایش می یابد در جدول زیر مبالغ ریالی دیه در سال های کذشته نشان داده شده است :
| سال | دیه ماه های عادی_ریال | دیه ماه های حرام_ریال |
| 1390 | 670/000/000 | 900/000/000 |
| 1391 | 940/000/000 | 1/253/000/000 |
| 1392 | 1/130/000/000 | 1/253/000/000 |
| 1393 | 1/500/000/000 | 2/000/000/000 |
| 1394 | 1/650/000/000 | 2/200/000/000 |
| 1395 | 1/900/000/000 | 2/533/000/000 |
| 1396 | 2/100/000/000 | 2/800/000/000 |
| 1397 | 2/310/000/000 | 2/800/000/000 |
| 1398 | 2/700/000/000 | 3/600/000/000 |
| 1399 | 3/300/000/000 | 4/400/000/000 |
| 1400 | 4/800/000/000 | 6/400/000/000 |
| 1401 | 6/000/000/000 | 8/000/000/000 |
| 1402 | 9/000/000/000 | 12/000/000/000 |
| 1403 | 12/000/000/000 | 16/000/000/000 |
نکته قابل توجه در این مورد این است که رقم دیه بصورت یوم الادا باید پرداخت شود یعنی اگر تصادف در سال 1400 اتفاق افتاده باشد و مصدوم پس از طی کردن یک دوره درمان طولانی در سال 1401 نهایتا بدلیل همان تصادف فوت نماید و پس از طی شدن تشریفات قانونی در سال 1402 دادگاه رای خود را مبنی بر محکومیت راننده مقصر صادر نماید ، مقصر حادثه میبایست دیه سال 1402 را به خانواده متوفی پرداخت کند این در حالیست که حادثه در سال 1400 اتفاق افتاده است و بیمه نامه راننده مقصر بر اساس دیه سال 1400 صادر شده است . لذا تا قبل از تصویب و ابلاغ قانون جدید شخص ثالث همواره این نگرانی وجود داشت که طولانی شدن رسیدگی به پرونده ها باعث افزایش مبلغ دیه و متضرر شدن مقصر حادثه بدلیل پرداخت مابه التفاوت دیه جدید با مبلغ مندرج در بیمه نامه گردد اما خوشبختانه از تاریخ 29/03/1395 و طبق ماده 13 قانون بیمه شخص ثالث شرکت های بیمه با همکاری صندوق تامین خسارت های بدنی متعهد به پرداخت دیه به قیمت روز هستند و جای هیچ گونه نگرانی از این بابت نیست .
برابری دیه زن و مرد :
هر چند بر اساس ماده 550 قانون مجازات اسلامی دیه قتل زن نصف مرد است اما در تصادفات رانندگی دیه زن با مرد برابر است .
ماده ۱۱قانون بیمه شخص ثالث : بیمه گر مکلف است در ایفاء تعهدات مندرج در این قانون خسارت وارده به زیاندیدگان را بدون لحاظ جنسیت و دین تاسقف تعهدات بیمه نامه پرداخت کند.
مدت بیمه شخص ثالث :
مدت بیمه شخص ثالث یکسال است اما صدور بیمه نامه کوتاه مدت در مقاطع زمانی دو ماهه (با پرداخت 25% حق بیمه سالیانه )، چهار ماهه (با پرداخت 40% حق بیمه سالیانه ) و شش ماهه ( با پرداخت 60% حق بیمه سالیانه ) امکان پذیر است .
تخفیف عدم خسارت در بیمه شخص ثالث :
از تاریخ هجدهم بهمن ماه 1396 و بر اساس مصوبه هیات وزیران و به استناد ماده 18 قانون بیمه شخص ثالث مصوبه خرداد 1395 تخفیف عدم خسارت بیمه نامه های شخص ثالث برای هر سال پنج درصد پیش بینی شده است لذا طبق شرایط جدید یک فرد در صورتی که چهارده سال فاقد سابقه خسارتی باشد امکان دریافت حداکثر تخفیف ممکن یعنی هفتاد درصد تخفیف عدم خسارت را خواهد داشت .
از طرف دیگر در صورت وقوع حادثه در طول مدت بیمه نامه با توجه به نوع حادثه از نظر مالی و یا جانی طبق جدول زیر مقداری از تخفیف ها از بین خواهد رفت بطور مثال فردی که شصت درصد تخفیف دارد اگر یک تصادف مالی داشته باشد با کاهش بیست درصدی تخفیف عدم خسارت بیمه سال جدید ایشان به چهل درصد کاهش پیدا خواهد کرد. در حالی که در گذشته حتی با یک حادثه تمام رشته تخفیفات بیمه گذار بطور کامل از بین میرفت .
| نوع خسارت | یک بار خسارت | دو بار خسارت | سه بار خسارت |
| خسارت مالی | 20% | 30% | 40% |
| خسارت جانی | 30% | 70% | 100% |
انتقال تخفیف های عدم خسارت بیمه شخص ثالث به خودرو دیگری که متعلق به شما و یا یکی از بستگان درجه یک شما باشد امکان پذیر است .